« ایران هخا منشی » جانشین آشوریها و بابلیها و لیدیها و مادها شد و پس ازتسخیر ممالک مزبورو گرفتن کشورهای دیگر ، امپراطوری عظیمی تشکیل دادند که تا آن زمان درجهان سابقه نداشت  هخامنشیان ، فرمانروایان قوم پارس ، که پیش از این متحد مطیع مادها بودند و بخشی از عیلام رادر جریان انقراض آن به دست آشوریان ،  و بخشی دیگر را از بابلیان ، گرفته بودند ، در زمان آزیدهاک بر فرمانروایی مادها شوریدند و جانشین آنان شدند .کوروش کبیر بانی امپراتوری هخامنشی ، آسیای صغیر را با غلبه بر لیدیان و بین النهرین و سوریه را با فتح بابل تصرف کرد و نواحی شرق ایران را مطیع ساخت .این امپراتوری در زمان کمبوجیه و داریوش و خشایار تا مصر و یونان و هند گسترش یافت و داریوش به آن نظم و سازمان اداری و نظامی و اقتصادی بخشید

 حدود کشور ایران در دوره ی هخامنشیان 

از طرف مشرق ، رود سیحون وازطرف شمال ،دریای خزر ودریای سیاه و کوههای قفقاز وازسمت جنوب ،دریای عمان و خلیج فارس بود

.مرز غربی به واسطه ی کشمکشهای دایمی میان ایران و یونان ، به روشنی مشخص نبود

به طور کلی دریای «اژه » را برای حد غربی آن می توان فرض کرد. داریوش ، کشور ایران را به چند خِشًتَره یا شترُه تقسیم کرد

رودخانه ی فرات ، کشور ایران را در آن زمان به دو بخش بزرگ تقسیم می کرد.اول کشورهای مغرب آن رود که شامل آسیای صغیر و مصر و سوریه می شد. دوم کشورهای مشرق رودخانه فرات که به رودخانه سند محدود بود.

قسمتهایی که محدوده ایران امروزی قرار دارد:

پارس (فارس) : در کتیبه داریوش ، « پاسه » در کتاب « هردوت » « پرسر» و در کتاب « استرابون » ،« پرسیس »آمده است . « موسی خورن» پارس و اصفهان را یک ایالت حساب می کند . مرکز پارس در آن زمان شهر « پارسه » بود که یونانیان آن را « پرسپولیس » می گفتند و به نام «استخر » نیز مشهور بود .

شوش :شوش هم نام شهر بود و هم نام ایالت . همچنین جغرافیای تاریخی شهر شوش را بیان نمودیم . اما ایالت شوش شامل عیلام قدیم یعنی خوزستان و لرستان و قسمتی از بختیاری بود . حدود آن از جنوب تا خلیج فارس ، از مغرب تا بابل از شمال تا ماد و از مشرق تا پارس ادامه داشت.

مادها:با سه شهر مهم اکباتان (همدان ) ، کامبادن (باختران ) ، رگه (ری) نام داشت .

هیرکانی .وهرکانه = هیرکانیا = ورکان = گرگان : ایالتی بود که از شمال به دریای (کاسپین) (خزر ) ، از جنوب به پارت ، از مغرب به ماد و از مشرق به مرو محدود می شد.

پارت:ورنه = پرثوا = پارتر = پارتی یه : این سرزمین با خراسان امروزی قابل تطبیق است.

زرنگ = زرنکا = درنگیانا = سکستان = سیستان : این ایالت از شمال به آریانا (هرات) و از مغرب به پارت و کویر مرکزی ایران . واز مشرق به افغانستان و از جنوب به « گدروزیا » (بلوچستان ) محدود بود.

کرمانیا :میان خلیج فارس و ایالت پارس و گدروزیا (بلوچستان ) و پارت واقع بود . این ایالت به دو قسمت تقسیم می شد . کرمان کویر و کرمان حاصلخیز .

گدروزیا (بلوچستان ) :در مشرق کرمان واقع بود.از جنوب و مشرق به اقیانوس هند و رود خانه هندوس ( ایندوس ،سند ) و از شمال ، به «هرخواتیش » ( رخج و قند هار ) محدود می شد.